Pas një publikimi në media për Fshatin e Vjetër të komunës së Ferizajt ka pasur shumë reagime nga banorët e këtij fshati.
Banorët e këtij fshati kanë dërguar në Ferizajpress edhe një histori të shkrurtër të Fashatit të Vjetër, për baqnorët e parë, kolonizimin e këtij fshati dhe familjet e ardhura nga Sanxhaku, Nishi e Leskovci.
Një histori e shkurtër për Fshatin e Vjetër(1878)
Shtrihet rreth 2 km në juglindje të Ferizajit. Sipërfaqe prej 445 ha e 38 ari. Lartësi mbidetare 560 m.
Vendbanimi i vjetër ishte vendosur në pjesën kodrinore në jug të fshatit. Në këtë pjesë ende gjenden gërmadhat e një kishe të vjetër katolike.
Mikrotoponimet karakteristike janë: Te kisha, Mali i Kishës, Lugu i Kishës, Ara te Bunari, Ara e Zabelit, Ara e Bregut, Ara e Vades, Ara e Utrinës, Ara e Razojve, Ledina e Ramës, Krojet, Kodra e Lisit, Ara e Muhaxhirve, etj.
Thuhet se deri në vitin 1850 ky vendbanim i vjetër ishte i banuar me shqipëtar. Në këtë periudhë kohore rruga postare e perandorisë osmane në drejtim të Shkupit kalonte nëpërmes fshatit. Pas vrasjës së një postjeri (tatari) pushtuesit osman dogjën dhe shkatërruan në tërësi fshatin, banorët u detyruan të ikin dhe vendosen diku afër Tetovës.
Në vitin 1878, kur edhe filloi dëbimi i dhunshëm i shqipëtarve të Sanxhakut të Nishit për në Turqi. Një numër i muhaxhirëve të perndjekur u vendosen në pjesën veriore, diku 1 kilometer nga vendbanimi i vjetër. Sipas shënimeve topografike se aty kishte një vendbanim të vjetër, për herë të parë ky vendbanim emërtohet Fshati i Vjetër (Starasellë).
Familjet e para muhaxhire që vendosen në fshat në vitin 1878 ishin:
Magash,
Hasanovc,
Statovc,
Çukovc,
Obrazhd,
Mihalic,
Muhazop,
Zhinipotok dhe
Merlakët.
Në Fshatin e Vjetër, në vitin 1912 ndodhi një masakër në popullatë dhe mizorisht u vranë 86 meshkuj banor të fshatit. Pas kësaj ngjarje disa nga këto familje muhaxhire që shpëtuan u zhvendosën në Ferizaj, Gjilan, Sojevë, Shkup, Shqipëri, Siri dhe dy familje u shpërngulen për Turqi.
Në vitin 1919, sipas të ashtuquajturës reforma agrare fillon kolonizimi fshatit nga serbet dhe malazezët. Shumica e tokës së shqipëtarve u merret me dhunë dhe u falet kolonizatorëve sllavë.
Familjet serbe dhe malazeze që kolonizuan Fshatin e Vjetër janë:
1. Nga rrethina e Gacko, Hercegovinë: Perovici (në vitin 1919), Okiljevici (1921), Rudovici (1921), Savici (1921), Gjorovici (1922), Kosutici (1925).
2. Nga rrethi i Nikshiqit: Visnjici (1925), Blagojevici (1925), Tepancevici (1925).
3. Nga rrethina e Shavnik: Axhici (1924). (2)
E vetmja familje serbe që nuk ka përfituar nga kolonizimi i trojeve shqipëtare por ka blerë pasurin është Veljkovicet.
Duke qenë bashkëpjesëmarës në persekutime, dhunës psiqike e fizike ndaj popullatës shqipëtare, në vitet 1961-1965, me rënien e Rankovicit këta kolonizues filluan gradualisht të ikin nga Fshati i Vjetër. Duke i shitur tokat, në shumicen e rasteve toka me siperfaqe të mëdha prej 12 hektarësh.
Në këtë periudhë kohore fillon edhe të popullohet fshati, kryesisht nga Anamorava.
Lista e familjeve shqipëtare te ardhur ne Fshatin e Vjetër:
– Leskovci (1961), Mirash. Familja e Sadik Leskovcit.
– Beqiri (1963), Zhiti. Familja e Gani Zhities.
– Halimi (1963), Cernic. Familja e Ramiz Cernices.
– Sylejmani (1963), Remnik. Familja e Arif Remnikit.
– Zeka (1963), Livoç. Jabuqt. Familja e Emin Zekës.
– Ismajli (1963), Kashtanjevë. Familja e Halit Kashtanjevës.
– Neziri (1964), Monopolc. Familja e Rifat Monopolcit.
– Bucaliu (1964), Sllakovc. Familja e Islam Buces.
– Bajrami (1964), Talinovc. Familja e Ibush Talinovcit.
– Hasani (1964), Remnik. Familja e Fevzi Hasanit.
– Gavazi (1964), Mirash. Familja e Ibush Gavazit.
– Sopa (1964), Plitkoviç. Familja e Elmi Sopes.
– Mahmuti (1964), Terpez.(Sintull)
– Slishani (1968), Sojevë. Familja e Vehbi Slishanit.
– Fazliu (1968), Devaj. Familja e Halit Devajes.
– Bytyqi (1968), Mirosal. Familja e Hysen Bytyqit.
– Sylejmani (1969), Remnik. Familja e Heset Sylejmanit.
– Rama (1970), Zhiti. Familja e Qazim dhe Isuf Rames.
– Reka (1970), Prelez. Familja e Bajram Rekës.
– Mehmeti (1971), Uglar. Familja e Azem Mehmetit.
-Behluli (1971), Uglar. Familja e Ismet Behlulit.
– Beqiri (1974), Mjak
– Nebihu (1975), Sojeve, Familja e Sadush Sojeves.
– Zefi (1979), Dunav.
– Gashi (1986), Lipjan. Familja e Filip Gashit.
– Govori (1988), Mirash. Familja e Hamit Govorit.
– Arifi (1990), Terpez. Familja e Musa Arifit.
– Caka (1991), Kaçanik. Familja e Bislim Cakes.
– Bytyqi (1992), Mirosal. Familja e Milaim Bytyqit.
Në vitin 1999 Fshati i Vjetër numronte 105 shtëpi shqipëtare, me rreth 970 banorë dhe 13 shtëpi serbe, me 58 banorë.
Në luftën e fundit, nga sulmet barbare të ushtrisë dhe paramilitareve serb dhe në bashkpunim me serbët lokal kolonizues, u vranë dhe u masakruan 13 banorë civil të paarmatosur të fshatit. Ende 3 nga këto viktima civile figurojnë në listën e personave të pagjetureve.
U zunë peng mbi 30 të rinjë të cilët nën kërcnimin e armës dhe dhunës fizike e psiqike u detyruan të hapin istikame me javë te tëra. U dogjën mbi 50 shtëpi dhe shumë te tjera u plaqkiten. Dëbimi perfundimtar i banorëve nga trojet e tyre ndodhi në 14 Prill 1999. Si rezultat i këtyre krimeve pas përfundimit të luftës, serbët kolonizues iken nga Fshati i Vjetër së bashku me hordhit barbare kriminale. Duke marrë me vete plaqkën e luftës së bashku me krimet e luftës që sot e asaj dite mbetën ende të pandëshkuara.
Sot Fshati i Vjetër numëron diku 300 shtëpi shqipëtare me rreth 1700 banorë.
Ing. Naser Beqiri, Fshati i Vjetër.
