Historia tjetër e vitit 2016 ishte shtimi i të ashtuquajturave “lajme të rreme” dhe përhapja e tyre në median sociale. Facebook-u në veçanti, është kritikuar ashpër, duke dalë mbi kompaninë Google si motori më i madh i nxitjes së audiencës në të gjitha platformat e medias sociale.
Vetëm javën e kaluar, Trump shkaktoi polemika të reja duke shkruar në Twitter se gjatë zgjedhjeve të nëntorit kishte manipulime që bën që ai të mos fitonte votën popullore, duke mos përmendur asnjë provë për ta mbështetur një pretendim të tillë.
“Përveç fitores bindëse së votës së Kolegjit Zgjedhor, unë fitova votën popullore nëse nuk llogarisimi miliona njerëz që votuan ilegalisht”, tha zoti Trump më 27 nëntor.
Fenomeni i lajmeve të rreme ka tronditur internetin, për të mos përmendur gazetarët, studiuesit dhe përdoruesit e thjeshtë të medias sociale, shumë prej të cilëve po shkruajnë artikuj redaksionalë, lajme dhe guida për të diktuar lajmet e rreme dhe faqet elektronike që i publikojnë ato.
Sipas një analize të faqes elektronike Buzzfeed, të gjitha këto kanë vënë nën presion Facebook-un ku lajmet e rreme për zgjedhjet gjeneruan më shumë përfshirje të përdoruesve të Facebook-ut sesa lajmet kryesore nga 29 agjencitë e lajmeve në tre muajt e fundit të fushatës zgjedhore.
Kritikat ndaj themeluesit të Facebook-ut, Mark Zuckerberg bënë që kompania të ndërhynte në algoritmat e saj për të hequr apo pastruar informacionet e pasakta dhe më pas, ndërsa zemërimi i publikut u shtua, parashtroi hapat që po ndërmerr Facebook-u për të pakësuar atë që Zuckerberg e quajti called “keqinformim”.
Ai i parapriu postimit të tij me një paralajmërim të njohur: “Ne nuk duam të jemi arbitra të së vërtetës, por mbështetemi tek komuniteti ynë dhe palët e treta të besueshme.”
Ka faqe elektronike legjitime, gazetarë dhe studiues që po i kushtojnë vëmendje pëhapjes së lajmeve të rreme. Mes tyre: Snopes.com, Instituti Poynter dhe Melissa Zimdars, ndihmës profesore e komunikimit dhe medias në universitetin Merrimack e cila shkroi një dokument në Google për studentët e saj me këshilla sesi të dallosh një faqe lajmesh të rreme apo jo të sakta.
Sipas këtyre ekspertëve, fillimisht duhet të kuptojmë se cili është lajm i rremë dhe cili nuk është i tillë.
“Ne i klasifikojmë “lajmet e rreme” ato që hidhen në faqe elektronike që publikojnë informacione krejtësisht të sajuara”, thotë Kim LaCapria, menaxhere e faqes Snopes.com (hyperlink), që ndjek përhapjen e informacioneve të gabuara në internet.
“Tani për tani termi ‘lajme të rreme’ aplikohet për lajmet e njëanëshme dhe të pasakta, shton LaCapria.
Dhe ky kombinim i shoqëruar me shpejtësinë e platformave dixhitale si Facebook dhe Twitter, kanë krijuar një stuhi perfekte për konfuzion thotë profesori i filozofisë në universitetin Connecticut, Michael Lynch.
LaCapria, ashtu si Lynch, ka parë gjithashtu sesi duke e quajtur cdo gjë që është e verifikueshme fallco “lajm i rremë” nuk është ajo që po ndodh vërtet në median sociale.
“Një thashethem për një kohë të gjatë ishte se Hillary Clinton ishte pushuar nga puna për hetimin e çështjes Watergate pasi kishte gënjyer”, thotë LaCapria. “Në se më kujtohet mirë, ne e vlerësuam këtë lajm si fallco pasi pretendimi vinte nga dikush që e kishte ndryshuar historinë e tij ndër vite. Por në kategorinë tonë politike, lajmi nuk është tamam fallco. Shpesh është i pavërtetë, ose kombinim, fallco ose i pa vërtetuar.”
Por informacionet e shtrembëruara apo të rreme kanë ekzistuar për një kohë të gjatë thotë LaCapria.
“Këto janë zgjedhjet e para në praninë e medias sociale që kemi provuar. Dhe kishim dy kandidatë të medias sociale: Sanders dhe Trump,”thotë ajo. “Tani që njerëzit janë të mërzitur nga Trumpi, ata e shohin median sociale si keqbërës. Dhe mund të jetë një faktor lehtësues, por lajme të tilla kanë ndikuar padyshim politikën për një kohë të gjatë.”
Për kompanitë e medias sociale si Twitter e të tjera, mundësia për të hequr informacionet e rreme apo shprehjet e urrejtjes mund të jetë një punë e madhe, pavarësisht sesa të aftë janë inxhinierët e tyre. Facebook praktikisht ka pranuar se rikodimi i algoritmit të tij nuk ishte i mjaftueshëm.
Shumica pajtohen se zhurma e madhe e internetit – dhe etosi i lirisë së fjalës që e rrethon atë – janë të pashmangshme. Por në fund të fundit shumica e përmbajtjes në internet është krijuar nga njerëzit. Sipas Lynch, aty qëndron pushteti i vërtetë për të dalluar dhe për të eleminuar informacionet çorientuese.
“Unë kam bindjen se ne si individë, si njerëz, duhet të fillojmë të mbajmë përgjegjësinë për atë që besojmë. Dhe për atë që ndajmë në median sociale “. /VOA
.